اختیار معامله چیست و چرا باید درباره آن بدانیم؟ بازارهای مالی مانند بازار بورس پر از اصطلاحات و قراردادهایی است که هرکدام به دلیل و برای پیش برد هدف خاصی توسعه پیدا کرده‌اند.
شاید با خود بیندیشید که آیا نیاز به شناخت تمام این قراردادها و اصطلاحات داریم یا خیر؟ واقعیت این است که برای معامله در بازار بورس و فعالیت در آن، خیر؛ نیاز به کسب اطلاعات درباره همه این قراردادها ندارید. اما بسیاری از این قراردادها در عین اینکه ممکن است ناشناخته باشند، نحوه اجرای بسیار ساده‌ای داشته و سودهای بسیار کلانی هم در پشت آن‌ها مخفی است که تنها با مطالعه یک مقاله ساده می‌توانید به درک درستی از آن‌ها رسیده و سود خوب و راحت‌تری نیز از آن‌ها کسب کنید. قراردادهای اختیار معامله نیز از این جمله هستند.
در این مقاله با شما همراه شده‌ایم تا به‌صورت مفصل و البته دقیق و حرفه‌ای به تشریح تمام نکات مربوط به قراردادهای اختیار معامله بپردازیم. با بررسی مزایای اختیار معامله و نکات دقیق عملیاتی‌سازی آن متوجه خواهید شد که این قرارداد برخلاف ظاهر پیچیده‌ای که از اسم آن پیداست، مفهوم ساده‌ای داشته و استفاده از آن می‌تواند سود خوبی در بازار برای کاربر با ریسک پایین‌تر نسبت به معاملات معمول در بازار بورس رقم بزند.
اختیار معامله چیست
برای درک اینکه معاملات اختیار معامله چیست, ابتدا باید به تعریف خود اختیار معامله بپردازیم. اختیار معامله یا به‌اصطلاح انگلیسی Option یکی از اصطلاحات رایج در بازارهای مالی است که البته در قراردادهای تجاری معمول هم از آن به‌وفور استفاده می‌شود و تنها مختص بازار بورس و بازارهای مالی نیست.
در قرارداد اختیار معامله در لحظه هیچ خرید یا فروشی صورت نمی‌گیرد. در این قرارداد طرفین بر روی امکان خرید یا فروش یک کالا یا سهام در بورس با قیمت مشخص و در یک تاریخ مشخص توافق می‌نمایند.
این نوع از قراردادها بیشتر به دلیل ابهام در شرایط آتی و عدم امکان پیش‌بینی دقیق آینده به وجود آمده است. دو طرف معامله یعنی خریدار و فروشنده به دنبال کسب سود حاصل از پیش‌بینی و تحلیل خود از شرایط بازار هستند. اما با این ترفند به‌نوعی ریسک خود را کاهش می‌دهند.
اختیار معامله به‌طرف خریدار قرارداد این اجازه را می‌دهد که در تاریخ مشخص‌شده در متن قرارداد به‌عنوان تاریخ سررسید، با همان قیمت اولیه و مشخص‌شده در روز بستن قرارداد، برای خرید سهام موردنظر یا فروش آن اقدام کند.
قیمت فعلی سهام هیچ تأثیری در این قرارداد نخواهد داشت. البته این مهم برای خریدار یک اختیار خواهد بود و هیچ تعهد یا اجباری دراین‌باره وجود ندارد . اما درصورتی‌که هیچ اقدامی دراین‌باره نکند، عملاً پول پرداخت‌شده اولیه برای خرید سهام اختیار معامله را از دست خواهد داد.
کد اختیار معامله چیست
اما کد اختیار معامله چیست و چگونه باید آن را تهیه کنیم؟ برای استفاده از مزایای اختیار معامله و استفاده از قراردادهای اختیار معامله نیاز به داشتن کد بورسی مخصوص دارید. به این معنی که با همان کد بورسی معمول نمی‌توانید برای انجام معاملات اختیار یا آپشن اقدام کرده و نیاز به استفاده از کد مخصوص خواهید داشت.
برای این منظور شما می‌توانید با مراجعه به کارگزاری‌های مجاز که امکان استفاده از قراردادهای اختیار معامله را دارند، کد مخصوص برای این معاملات را دریافت کرده و سپس به‌راحتی برای انجام معاملات در این بازار نیز اقدام کنید. فرآیندی که به‌سادگی و برای هرکسی در دسترس است.
بازار اختیار معامله چیست
بازار اختیار معامله بخشی از بازار بزرگ بورس است که در آن به‌جای خریدوفروش سهام بورسی، قراردادهای اختیار معامله خریدوفروش می‌شود. برای دسترسی به این بازار که به‌صورت آنلاین و اینترنتی می‌توانید رد آن فعالیت کنید، می‌بایست از پلتفرم‌های ارائه‌شده در کارگزاری‌های مجاز استفاده کنید.
دقت کنید که امکان ورود به این بازار و انجام معاملات در آن در لحظه تنها با استفاده از پلتفرم یک کارگزاری برای شما مقدور خواهد بود و در صورت اقدام از طریق یک کارگزاری از طریق سایر نمی‌توانید برای خریدوفروش این قراردادها اقدام کنید.
اوراق اختیار معامله چیست
اوراق اختیار معامله چیست و چه مشخصاتی دارد؟ وقتی صحبت از خریدوفروش سهام اختیار معامله می‌شود، درواقع شما در حال خریدوفروش اوراق بهاداری با عنوان اوراق اختیار معامله هستید. این اوراق شامل تمام مشخصات مربوط به این معامله اعم از تاریخ سررسید، قیمت، نوع قرارداد و مشخصاتی ازاین‌دست هستند. در لحظه خریدوفروش شما می‌توانید تمام این مشخصات را برای آن مشاهده کرده و سپس برای خرید و انجام معامله بر روی آن تصمیم بگیرید.
مثال برای اختیار معامله
برای درک هر چه بهتر قراردادهای اختیار معامله بایستی شما را با یک مثال ساده دراین‌باره همراه کنیم. فرض کنید قیمت سهام شرکت مخابرات ایران با نماد اخابر در بازار 1000 تومان است.
یکی از سهام‌داران این شرکت بر این باور است که قیمت سهام شرکت در چندماهه آینده با افت روبرو شده و ممکن است به 900 تومان برسد. اما بااین‌حال دراین‌باره مطمئن نیست و تمایل به فروش قطعی سهام خود ندارد. وی با تعریف قراردادهای اختیار معامله اقدام به عرضه این قراردادها با قیمت مشخص برای مثال 200 تومان در بازار می‌نماید.
شما به‌عنوان خریدار و با تصور اینکه قیمت اخابر می‌تواند در چند ماه آینده روند صعودی داشته باشد، وارد معامله‌شده و اوراق اختیار معامله عرضه‌شده را با قیمت 200 تومان خریداری می‌کنید.
در زمان سررسید این حق برای شما وجود دارد که تعداد سهام درج‌شده در قرارداد را با همان قیمت 1000 تومان توافق شده خریداری نموده و مالک آن‌ها شوید. قیمت فعلی سهام اخابر در این مهم هیچ تأثیری نخواهد داشت. حال اگر قیمت بالا رفته باشد، شما سود کرده‌اید و اگر قیمت پایین آمده باشد، شما ضرر.
البته دقت کنید که شما این اختیار را نیز خواهید داشت که برای خرید سهام اقدام نکنید. در این شرایط تنها همان 200 تومانی که در اول پرداخت کرده‌اید را از دست خواهید داد.
انواع اختیار معامله چیست
انواع اختیار معامله چیست و هر یک چه شرایطی دارند؟ نوبت به معرفی انواع اختیار معامله می‌رسد. البته باید متذکر شویم که دسته‌بندی‌های مختلفی برای قراردادهای اختیار معامله وجود دارد که هر یک بنا به شرایط خاصی صورت گرفته است. در ادامه سعی می‌کنیم تا اصلی‌ترین دسته‌بندی‌ها و انواع اختیار معامله را برای شما تعریف کنیم و توضیحات کافی درباره هر یک را با شما در میان بگذاریم.
اختیار خرید معامله چیست
یکی از انواع اختیار معامله اختیار خرید است. در این قرارداد شخص خریدار این حق را خواهد داشت تا در تاریخ سررسید برای خرید مقدار سهام مشخص‌شده در قرارداد با همان قیمت مشخص‌شده اقدام نماید.
اختیار فروش معامله چیست
در مقابل اختیار خرید معامله اختیار فروش معامله قرار دارد. در این قرارداد شخص خریدار این حق را خواهد داشت تا در تاریخ سررسید برای فروش مقدار سهام تعیین‌شده در قرارداد با همان قیمت مشخص‌شده اقدام نماید.
اختیار معامله اروپایی چیست
یکی از انواع اختیار معامله مدل اروپایی آن است. در این نوع از قراردادها شخص خریدار تنها در تاریخ سررسید می‌تواند برای اختیار خود اقدام نماید.
اختیار معامله آمریکایی چیست
در این نوع از انواع قرارداد اختیار معامله شخص خریدار می‌توان در بازه زمانی زمان خرید تا سررسید برای استفاده از حق و اختیار خود در متن قرارداد اقدام نماید.
اختیار معامله برمودایی
نوعی از قراردادهای بینابین اروپایی و آمریکایی است که در آن ممکن است امکان استفاده از اختیار در تاریخ سررسید و یا تاریخ‌های مشخص‌شده قبل از سررسید برای خریدار وجود داشته باشد.
قراردادهای اختیار معامله سهام
این دسته از قراردادهای اختیار معامله به اختیار خریدوفروش سهام بورسی اطلاق می‌شود. برای اکثر سهام بورسی موجود در بازار بورس ایران این قراردادها تعریف شده‌اند و در دسترس کاربران قرار دارند.
سایر انواع قرارداد اختیار معامله
قراردادهای اختیار معامله دیگری برای روابط تجاری معمول در بازار تعریف می‌شود که کمتر در بازار بورس استفاده داشته و بیشتر مختص سایر بازارها و روابط تجاری میان افراد هستند. برای مثال قرارداد اختیار معامله بر روی اوراق قرضه، اختیار معامله بر روی نرخ بهره، اختیار معاملات ارزی، اختیار معاملات کالایی و مواردی ازاین‌دست را می‌توان در این دسته قرار داد.
مزایای قرارداد اختیار معامله
احتمالاً تا به این جای مقاله درک کرده‌اید که قرارداد اختیار معامله چیست و چه انواعی دارد. اما برای درک هر چه بهتر آن باید به بررسی مزایای اختیار معامله نیز بپردازیم. مزایای اختیار معامله بر ای هر دو طرف قابل‌بررسی است و هر دو طرف می‌توانند از این مزایا برای کسب سود استفاده نمایند. در ادامه این مزایا را باهم بررسی می‌کنیم.
امکان استفاده از اختیار معامله به‌عنوان اهرم مالی
فرض کنید که شما قصد خرید سهام یک شرکت در حجم بالا را داشته اما پول نقد کافی برای این خرید را ندارید. در چنین مواقعی قرارداد اختیار معامله می‌تواند به مانند یک اهرم مالی برای شما عمل کرده تا با قیمت کمتری برای این خرید اقدام نمایید.
مدیریت ریسک هم برای خریدار و هم برای فروشنده
هر دو طرف در این معامله می‌توانند برای مدیریت ریسک خود اقدام کنند. به این معنی که خریدار با این ترفند در صورت واردشده سهام به ضرر، هزینه کمتری متقبل خواهد شد و فروشنده نیز در صورت وارد شدن به ضرر می‌تواند بخشی از ضررهای خود را با قیمت قرارداد اختیار معامله جبران کند.
کسب درآمد از خریدوفروش قراردادهای اختیار معامله
کاربران می‌توانند جدای از بحث سود و ضرر مربوط به نوسانات از خریدوفروش خود این اوراق نیز سود کسب نمایند. البته این مهم مبتنی بر شرایط مندرج در متن قرارداد خواهد بود.
نحوه خریدوفروش اختیار معامله
در حال حاضر تعداد شرکت‌های محدودی در بازار بورس تهران امکان خریدوفروش قرارداد اختیار معامله را دارند. کاربران می‌توانند با خدمات این مجموعه‌ها برای خریدوفروش این سهام اقدام کنند. البته نیاز به دریافت کد اختیار معامله مخصوص خواهید داشت. نحوه خریدوفروش اختیار معامله خیلی پیچیده نیست و تفاوتی با خریدوفروش سهام عادی ندارد. البته قدرت تحلیل کاربر در این شرایط بسیار اهمیت دارد.
در بازار بورس ایران استفاده از قرارداد فروش چندان کاربردی نبوده و خیلی رایج نیست و بیشتر کاربران به دنبال کسب سود از قراردادهای اختیار معامله خرید می‌باشند. ازاین‌رو صعودی بودن قیمت در آینده می‌تواند اهمیت بسیار زیادی برای این منظور داشته باشد.
جمع‌بندی
به‌صورت کامل و جامع پاسخ پرسش سهام اختیار معامله چیست را برای شما تشریح کردیم. با این موارد اکنون شما می‌دانید که این قراردادها چه ابزاری هستند و چه هدفی در پشت آن‌ها وجود دارد.
استفاده از این قراردادها می‌تواند باعث افزایش میزان سود شما در بازار بورس البته با تحلیل درست بازار شده و سود شما را نسبت به شرایط معمول چند برابر نماید. اما دقت کنید اینکه شما درک کنید که اختیار معاملات چیست تنها بخشی از مسیر رسیدن به سود با استفاده از این روش است و هم چنان نیاز است تا کاربران ازنظر قدرت تحلیلی خود را تقویت کرده و با استفاده از روش‌های موجود، دقیق‌تر از همیشه برای پیش‌بینی آینده قیمت سهام اقدام نمایند.
